چرا در نجاری از چوب خیس استفاده نمی‌شود؟

صنعت چوب و نجاری یکی از صنایع فعال در زمینه تولید و ساخت انواع وسایل و سازه‌های چوبی است. این صنعت برای ساخت هر کدام از محصولات چوب مناسب با آن را از لحاظ مقاومت و تراکم و بافت در نظر می‌گیرد. انتخاب چوب متناسب با سازه باعث می‌شود استحکام و دوام آن برای سال‌ها حفظ شود. از آنجایی که ممکن است محصولات مختلف چوبی در محیط‌های داخلی و خارجی با آب و هوای خشک یا مرطوب قرار داده شود، باید نکات خاصی را هنگام ساخت در نظر گرفت. از آنجایی چوب در این صنعت انواع متنوعی دارد و هر کدام از آنها بافت، تراکم و استحکام متفاوتی دارند، نجاران باید در مورد آنها اطلاعات کافی داشته باشند تا بتوانند چوبی متناسب با سازه را انتخاب کنند. اما نکته مهمی که نجاران در زمان انتخاب چوب باید در نظر داشته باشند، خشک یا تر بودن آن است. این موضوع بسیار جدی بوده و عدم توجه به آن می‌تواند مشکلات جدی را برای حین کار به وجود آورد. در ادامه به اهمیت انتخاب چوب خشک و دلایل عدم استفاده از چوب خیس در این صنعت پرداخته می‌شود.

انتخاب چوب برای سازه‌های چوبی

یکی از مهمترین عواملی که در صنعت چوب حائز اهمیت است، انتخاب چوب برای تولید و ساخت سازه و وسایل چوبی است. در این صنعت محصولات مختلفی مانند مبلمان، کابینت، سرویس خواب، کمد، میز، وسایل تزیینی و دکوری و موارد مشابه تولید می‌شود. هر کدام از این محصولات نسبت به کاربردی که دارند، باید از دوام و استحکام مناسب خود برخوردار باشند تا افرادی که از آنها استفاده می‌کنند با مشکلاتی مانند شکستگی، تغییر سایز، برآمدگی و غیره مواجهه نشوند. از این رو نجاران برای انتخاب هر نوع چوبی باید به ساختار و بافت آن جهت ساخت وسایل چوبی مدنظر خود توجه زیادی داشته باشند؛ زیرا ممکن است در حین برش و فرم دهی کار دچار مشکل شوند. بنابراین این موضوع اهمیت زیادی در تولید یک محصول از جنس چوب خواهد داشت. چوب انواع مختلف نرم و سخت دارد که هر کدام آنها از بافت و ساختار متفاوتی تولید شده‌اند. به عنوام مثال، چوب نرم از درختان مخروطی شکل استخراج می‌شوند که برگ آنها به شکل سوزنی است. رنگ این نوع چوب معمولا تضادی از رنگ‌های تیره بین رنگ زرد تا قهوه‌ای متمایل به قرمز در لایه‌های آن است. چوب‌های نرم، چوب‌های فشرده‌ای هستند که از دوام و استحکام بالایی برخوردار هستند. در حالیکه، چوب سخت از استحکام کمی برای تولید وسایل چوبی برخوردار است و فرم‌دهی به آنها امکان پذیر نمی‌باشد. از این رو تولید کنندگان وسایل چوبی و نجاران ترجیح می‌دهند از چوب نرم برای تولید محصولات خود استفاده کنند زیرا انعطاف و استحکام بیشتری دارند. اما مهمترین مساله در صنعت چوب عدم استفاده از چوب خیس است که در ادامه به دلایل آن می‌پردازیم تا نجاران از اهمیت بالایی این موضوع مطلع شوند.

دلایل عدم استفاده از چوب خیس

همانطور که گفته شد، نجاران و تولید کنندگان محصولات چوبی باید چوب مناسبی را برای سازه‌های خود در نظر بگیرند تا بتوانند استحکام آنها را برای سال‌های سال تضمین کنند. علاوه بر این باید چوب خشک را برای محصولات چوبی خود انتخاب کنند زیرا در ابتدا که چوب از درخت به صورت الوار استخراج می‌شود دارای رطوبت بسیار بالایی است. برای همین قبل از تولید یک سازه باید از خشک بودن آن مطمئن شوید و سپس از آن استفاده کنید. حال این سوال پیش می‌آید که چرا نباید از چوب خیس برای ساخت وسایل چوبی استفاده کرد؟ در پاسخ باید بدانید که اگر حتی چوب دارای کمترین رطوبتی هم باشد، هنگام ساخت و پس از آن نیز با مشکلات جدید مانند تغییر شکل، تغییر سایز، شکستگی و غیره مواجهه خواهید شد. یکی از دلایل عدم استفاده از چوب خیس، این است که چوب دچار تغییر شکل نشود. چوب سازه پس از ساخت دچار تغییر سایز و دفرمه شدن نشود. هنگامی که بخواهید قطعات چوبی برش خورده را برای مونتاژ با چسب چوب بچسبانید، قطعات به خوبی نمی‌چسبند. زمانیکه در مرحله نهایی کار بخواهید روی سازه رنگ بزنید، رنگ به خوبی جذب چوب نمی‌شود و پس از خشک شدن، پوسته می‌شود. چوب پس از ساخت مقاومت کمتری خواهد داشت. اگر چوب رطوبت داشته باشد، پس از ساخت محصولات و سازه‌ها وزن آنها سنگین خواهد شد. مرحله برش، صیقلی شدن و فرم دهی چوب با اره، رنده و سنباده سخت خواهد بود. امکان پیچ خوری و میخ خوری روی چوب مرطوب وجود ندارد. باختگی چوب یکی از عوامل در تغییر سایز و دوام آن است که به دلیل رشد قارچ ناشی از رطوبت چوب به وجود می‌آید. در مواردی حتی مشاهده شده که قارچ سرتاسر چوب را از بافت داخلی تا خارجی آن گرفته و باعث تغییر رنگ و بافت آن نیز می‌شود. زیرا رطوبت محیط مناسبی برای رشد قارچ است که پس از ساخت سازه با آن روبرو خواهید شد. همچنین موریانه به چوب‌های خیس هم می‌زند که بافت ظاهری آن را از بین می‌برد. اگر بخواهید روی چوب خیس، هنرهایی مانند رزین و اپوکسی را اجرا کنید، شدیدا با مشکل روبرو می‌شود. زیرا پر کردن شکاف ایجاد شده چوب خیس با رزین و اپوکسی باعث از بین رفتن رزین و فاسد شدن آن می‌شود.

نحوه تشخیص چوب تر از چوب خشک

از آنجایی دلایل اهمیت عدم استفاده از چوب خیس در نجاری بیان شد، حال لازم است تا نحوه تشخیص چوب تر از چوب خشک را نیز بدانید تا انتخاب مناسبی برای چوب داشته باشید. از آنجایی که خشک شدن چوب زمان زیادی می‌برد، برای صرفه جویی در زمان می‌توان از دستگاه‌های خشک کن چوب استفاده کرد. هنگام استفاده از این دستگاه باید به این نکته توجه داشت که دما را همزمان بالا برد تا بافت چوب آسیب نبیند. با توجه به اینکه تشخیص چوب تر از خشک کار سختی است اما با مطالعه راه‌های مختلف برای تشخیص به راحتی هر فرد مبتدی یا حرفه‌ای می‌تواند آن را انجام دهد که در زیر به آنها اشاره می‌شود. یکی از مهمترین راه‌ها در تشخیص نوع چوب از لحاظ رطوبت و خشکی، میزان وزن آنها است. اگر هنگامی که چوب را بلند می‌کنید دارای وزنی سبک است، پس این چوب خشک می‌باشد و رطوبت آن به طور کامل از بین رفته است. اگر با لمس کردن چوب احساس سردی در دست احساس کردید، این چوب تر است و رطوبت دارد. با استفاده از رنده برقی و کشیدن قسمت نر الوار روی رنده می‌توان این آزمایش را انجام داد. اگر هنگام رنده کردن چوب بافتی پر رنگ و تازه داشت، چوب تر است. با بو کردن چوب می‌توان خیس بودن آن را احساس کرد. زمانیکه چوب خشک شده باشد، بوی کمتری نسبت به زمانی که خیس است، دارد. چوب خیس بویی تازه و طبیعی (جنگل) دارد. با ضربه زدن و شنیدن صدای چوب می‌توان به خشک بودن یا نبودن آن رسید. به این صورت که اگر پس از ضربه زدن به چوب صدای آزاد از آن به گوش رسید، این چوب خشک است. در حالیکه اگر صدای بم داد، نشانه خیس بودن آن می‌باشد. این عامل به نوع چوب نیز بستگی دارد. با استفاده از رطوبت سنج می‌توان میزان رطوبت الوارهای زیر 5 سانت را اندازه گیری کرد. این دستگاه برای الوارهای ضخیم و تنه مناسب نمی‌باشد؛ زیرا نمی‌تواند عمق تنه را اندازه گیری کند. عمق تنه مهمترین قسمت در خیس بودن چوب است زیرا دیرتر از بقیه قسمت‌ها خشک می‌شود. روش دیگر تشخیص چوب تر از خشک این است که گرد و خاک به دست آمده از روش قبل را به صورت توپی روی دست جمع کنید. اگر احساس رطوبت و نرمی کردید، چوب تر است. آخرین روشی که برای این آزمایش وجود دارد، این است که می‌توان با استفاده از دستگاه ران برش، برشی به صورت افقی روی چوب زد تا به مرکز چوب برسد. زمانیکه به مرکز چوب می‌رسید، اگر این قسمت رنگی متفاوت نسبت به قسمت‌های دیگر چوب داشت، چوب رطوبت دارد. 

سخن آخر

امیدواریم با مطالعه این مقاله اطلاعات کافی و اهمیت استفاده نکردن چوب خیس در نجاری را در اختیارتان گذاشته باشیم. برای همین موضوع تشخیص چوب تر از چوب خشک جهت انتخاب چوب سازه نیز اهمیت تا نجاران بتوانند خودشان چوب مرطوب تشخیص دهند. با این روند نجاران و تولید کنندگان وسایل چوبی سازه و وسایل مستحکم، با دوام و با کیفیتی را خواهند ساخت و در بازار عرضه خواهند کرد.