در صنعت نجاری و چوب نوع چوب و بافت آن برای ساخت سازههای مختلف بسیار مهم است. اما مهمترین عامل اولیه که در تهیه چوب باید به آن توجه کرد تر یا خشک بودن چوب میباشد. این عامل برای افراد مبتدی کار راحتی نیست و باید دانش زیادی در مورد نحوه تشخیص چوب تر از خشک داشت. اهمیت این موضوع به این دلیل است که کار کردن روی چوب تر امکان پذیر نیست و نمیتوان عملیاتی مانند برش، فرم دهی و غیره را انجام داد. از این جهت باید نکاتی مهمی را برای تهیه چوب در نظر گرفت که در ادامه مطلب به آنها اشاره خواهد؛ پس با مطالب زیر همراه باشید.
انواع چوب
چوب انواع متنوعی از لحاظ جنس، نوع، اقلیم و سن دارد. این عوامل تاثیر زیادی در انتخاب آنها برای ساخت سازههای مختلف دارد تا بتوان وسیلهای کاربردی و مستحکم تولید کرد. هر چوب نسبت به سن و اقلیم طرح و رنگ مختلفی دارد. از انواع چوب میتوان به موارد زیر اشاره کرد.
انواع چوب از لحاظ طرح و مدل ظاهری
- چوب کادوک یا رز آفریقایی که رنگ قرمزی دارد و دارای بوی مطبوعی میباشد.
- چوب عناب جوان و عناب کهنسال که تفاوت زیادی در رنگ آنها مشاهده میشود. معمولا عناب کهنسال رنگ قرمزی دارد و عناب جوان رنگ کمرنگتری نسبت به نوع کهنسال دارد. این چوب بسیار محکم است و برای انجام کارهای هنری مناسب میباشند.
- چوب نارون دارای نقش و نگار زیبایی است؛ معمولا از چوبهایی که دارای نقش هستند برای انجام کارهای هنری مختلف استفاده میشود.
- چوب افرا دارای رگهها طوسی میباشد.
- چوب منرز با طرحهای جالبی که دارد توجه افراد زیادی را به خود جلب میکند.
- چوب گردو که جزء پر طرفدارترین چوبها بین نجاران میباشد زیرا دارای نقش و نگار زیبایی است.
- چوب کرات نیز جز چوبهای طرح دار است که در کارهای هنری میتوان از آن استفاده کرد.
- چوب مزادیاروی که نسبتا نرم میباشد و مناسب برای انجام کارها و محصولات صنعتی است.
- چوب راش یکی از انواع چوبها است که طرفداران زیادی دارد؛ این چوب خطهای ریزی دارند، بسیار محکم است و مناسب کارهای صنعتی میباشد.
انواع چوب از لحاظ اقلیم و استحکام
اما چوبهایی است که دارای استحکام بالایی میباشند و با رنگهای مختلفی که دارند، افراد زیادی را به سمت خودش میکشد. این چوبها شامل:
- چوب دیبیتو یا گردو آفریقایی که در انعکاس نور رنگ طلایی به خود میگیرد.
- چوب آمارانته آفریقایی یا قلب بنفش از قلب درخت گرفته شده است زیرا هنگامی که پس از برش و تراشیدن تنه درخت به قلب آن میرسید، رنگ بنفشی را مشاهده خواهید کرد. این چوب از آن قسمت گرفته شده است.
- چوب رزوود برزیلی دارای استحکام بالا و محکمی است که میتوان از آن برای کلیه کارهای صنعتی و هنری استفاده کرد.
- چوب ونگه آفریقایی به رنگ قهوهای با رگههای مشکی میباشد.
- چوب سرخه دار جزء چوبهای مستحکم بوده که رنگ زیبایی دارد و کمیاب میباشد.
- چوب راش آلمان از بهترین نوع چوبهای راش دنیا است. این چوب کیفیت و استحکام بالایی دارد. همچنین نحوه خشک شدن آن نیز نسبت به چوبهای دیگر متفاوت میباشد.
- چوب بائوبوخز که نوعی چوب راش آلمانی است که طرح و نقش زیبایی دارد. این چوب با دستگاه پیشرفته به لایههای دارای ضخامت یکسان برش داده میشوند، سپس این لایهها را با چسب مخصوص به هم میچسبانند. در این صورت است که چوبی زیبا برای نجاران در تهیه انواع سازه چوبی به شمار میآید.
نحوه تشخیص چوب تر از خشک
پس از شناخت کامل نسبت به نوع چوب، نوبت به نحوه شناخت چوب تر از چوب خشک میشود. همانطور که در بالا بیان شد، این عامل یکی از مهمترین عوامل در انتخاب چوب مناسب برای ساخت وسایل چوبی است. خشک شدن چوب زمان زیادی میبرد، برای صرفه جویی در زمان میتوان از دستگاههای خشک کن چوب استفاده کرد. هنگام استفاده از این دستگاه باید به این نکته توجه داشت که دما را همزمان بالا برد تا بافت چوب آسیب نبیند. با توجه به اینکه تشخیص چوب تر از خشک کار سختی است اما با مطالعه راههای مختلف برای تشخیص به راحتی هر فرد مبتدی یا حرفهای میتواند آن را انجام دهد که در زیر به آنها اشاره میشود.
یکی از مهمترین راهها در تشخیص نوع چوب از لحاظ رطوبت و خشکی، میزان وزن آنها است. اگر هنگامی که چوب را بلند میکنید دارای وزنی سبک است، پس این چوب خشک میباشد و رطوبت آن به طور کامل از بین رفته است.
اگر با لمس کردن چوب احساس سردی در دست احساس کردید، این چوب تر است و رطوبت دارد.
با استفاده از رنده برقی و کشیدن قسمت نر الوار روی رنده میتوان این آزمایش را انجام داد. اگر هنگام رنده کردن چوب بافتی پر رنگ و تازه داشت، چوب تر است.
با بو کردن چوب میتوان خیس بودن آن را احساس کرد. زمانیکه چوب خشک شده باشد، بوی کمتری نسبت به زمانی که خیس است، دارد. چوب خیس بویی تازه و طبیعی (جنگل) دارد.
با ضربه زدن و شنیدن صدای چوب میتوان به خشک بودن یا نبودن آن رسید. به این صورت که اگر پس از ضربه زدن به چوب صدای آزاد از آن به گوش رسید، این چوب خشک است. در حالیکه اگر صدای بم داد، نشانه خیس بودن آن میباشد. این عامل به نوع چوب نیز بستگی دارد.
با استفاده از رطوبت سنج میتوان میزان رطوبت الوارهای زیر 5 سانت را اندازه گیری کرد. این دستگاه برای الوارهای ضخیم و تنه مناسب نمیباشد؛ زیرا نمیتواند عمق تنه را اندازه گیری کند. عمق تنه مهمترین قسمت در خیس بودن چوب است زیرا دیرتر از بقیه قسمتها خشک میشود.
با اره زنجیری روی تنه درخت را بتراشید تا به مرکز یا وسط پوسته چوب برسید. اگر جای اره زنجیری روی آن ماند و ریش ریش شد، این چوب تر است. این در حالیست که چوبهای خشک گرد و خاک ایجاد میکنند.
روش دیگر تشخیص چوب تر از خشک این است که گرد و خاک به دست آمده از روش قبل را به صورت توپی روی دست جمع کنید. اگر احساس رطوبت و نرمی کردید، چوب تر است.
آخرین روشی که برای این آزمایش وجود دارد، این است که میتوان با استفاده از دستگاه ران برش، برشی به صورت افقی روی چوب زد تا به مرکز چوب برسد. زمانیکه به مرکز چوب میرسید، اگر این قسمت رنگی متفاوت نسبت به قسمتهای دیگر چوب داشت، چوب رطوبت دارد.