در صنعت چوب و کارهای نجاری از چوب‌های زیادی برای تولید و ساخت محصولات چوبی استفاده می‌شود. نوع چوب بستگی به نوع سازه دارد که با توجه به کاربردی که می‌خواهند از سازه داشته باشند، از چه چوبی استفاده کنند. اما باید به عوامل مهم و اولیه که هنگام استفاده از چوب باید رعایت شود، توجه کرد. به عنوان مثال در ابتدای کار که چوب را تهیه می‌کنید باید از خشک بودن آن مطمئن شوید تا بتوانید چوب را به مدل‌های مورد نظر برش و فرم دهید. یکی از مشکلات اساسی که در این صنعت رخ می‌دهد، تابیدگی و شکستگی چوب است. این مشکل ممکن است به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد که باعث آسیب و عدم استفاده از آن خواهد شد. به این منظور، باید از وجود این مشکل جلوگیری کرد تا بتوان چوب مرغوب و با کیفیتی را از ابتدا تا مونتاژ کار داشت. در ادامه مطلب پس از بیان تشخیص چوب تر از خشک به جلوگیری از تابیدگی آن اشاره می‌کنیم، پس مطالب زیر را از دست ندهید.
چگونگی تشخیص چوب تر از خشک
مشکلاتی که افراد در استفاده از چوب با آن مواجهه می‌شوند، به دلایل مختلف مانند رطوبت داشتن چوب، شکستگی چوب، تابیدگی چوب و موارد مشابه دیگر است که چوب را برای تولید سازه‌های گوناگون غیر قابل استفاده می‌کند. بنابراین پس از خرید چوب باید به این نکته توجه کرد که آیا چوب تر است یا خشک و نباید فقط به حرف فروشنده آن اعتنا کرد. فرد باید خودش اطمینان کافی از این مسئله کسب کند تا خیالش از این مورد برای ساخت وسایل مختلف چوبی راحت شود. با انجام راه‌های ساده می‌توانید خودتان خشک کردن چوب و نحوه تشخیص آن را انجام دهید، با توجه به اینکه تشخیص چوب تر از خشک کار سختی است اما با راه‌های مختلف برای تشخیص به راحتی هر فرد مبتدی یا حرفه‌ای می‌تواند آن را انجام دهد که در زیر به آنها اشاره می‌شود.
- خشک شدن چوب زمان زیادی می‌برد، برای صرفه جویی در زمان از دستگاه‌های خشک کن چوب استفاده کنید. هنگام استفاده از این دستگاه باید دما را همزمان بالا ببرید تا بافت چوب آسیب نبیند.
- یکی از مهمترین راه‌ها در تشخیص نوع چوب از لحاظ رطوبت و خشکی، میزان وزن آنها است. اگر چوب را بلند کردید، دارای وزنی سبک بود، پس این چوب خشک می‌باشد و رطوبت آن به طور کامل از بین رفته است.
- اگر با لمس کردن چوب احساس سردی در دست احساس کردید، این چوب تر است و رطوبت دارد.
- با استفاده از رنده برقی و کشیدن قسمت نر الوار روی رنده می‌توان این آزمایش را انجام داد. اگر هنگام رنده کردن چوب بافتی پر رنگ و تازه داشت، چوب تر است.
- با بو کردن چوب می‌توان خیس بودن آن را احساس کرد. زمانیکه چوب خشک شده باشد، بوی کمتری نسبت به زمانی که خیس است، دارد. چوب خیس بویی تازه و طبیعی (جنگل) دارد.
- با ضربه زدن و شنیدن صدای چوب می‌توان به خشک بودن یا نبودن آن رسید. به این صورت که اگر پس از ضربه زدن به چوب صدای آزاد از آن به گوش رسید، این چوب خشک است. در حالیکه اگر صدای بم داد، نشانه خیس بودن آن می‌باشد. این عامل به نوع چوب نیز بستگی دارد.
- با استفاده از رطوبت سنج می‌توان میزان رطوبت الوارهای زیر 5 سانت را اندازه گیری کرد. این دستگاه برای الوارهای ضخیم و تنه مناسب نمی‌باشد؛ زیرا نمی‌تواند عمق تنه را اندازه گیری کند. عمق تنه مهمترین قسمت در خیس بودن چوب است زیرا دیرتر از بقیه قسمت‌ها خشک می‌شود.
- با اره زنجیری روی تنه درخت را بتراشید تا به مرکز یا وسط پوسته چوب برسید. اگر جای اره زنجیری روی آن ماند و ریش ریش شد، این چوب تر است. این در حالیست که چوب‌های خشک گرد و خاک ایجاد می‌کنند.
- آخرین روشی که برای این آزمایش وجود دارد، این است که می‌توان با استفاده از دستگاه ران برش، برشی به صورت افقی روی چوب زد تا به مرکز چوب برسد. زمانیکه به مرکز چوب می‌رسید، اگر این قسمت رنگی متفاوت نسبت به قسمت‌های دیگر چوب داشت، چوب رطوبت دارد.
تابیدگی چوب و راه‌های جلوگیری از آن
چوب در انواع مختلف راش، گردو، صنوبر و غیره تولید می‌شود که باید پس از قطع آنها از درخت در محیط‌های مناسب نگهداری شوند. هر کدام از این نوع چوب‌ها براساس نیاز و نوع وسایل و سازه چوبی مورد استفاده قرار می‌گیرند. قرار دادن چوب در محیط‌های نامناسب و نگهداری اشتباه از آن مشکلات اساسی برای افراد و نجاران به وجود می‌آورد. یکی از این مشکلات تابیدگی و شکستگی چوب است که آن را در ساخت و تولید وسایل چوبی نا کارآمد خواهد کرد. از این رو، باید با نحوه نگهداری و جلوگیری از مشکل تابیدگی چوب آشنا شوید تا بتوانید نگهداری بهتری از انواع چوب بکنید.
- مهمترین نکته‌ای که در این زمینه باید به آن توجه کرد این است که چوب مرطوب تهیه نکنید. اگر هم چوب مرطوبی خریداری کردید، طبق مطالب بالا می‌توانید آن را خشک کنید کرده، سپس از چوب استفاده کنید. زیرا همانطور که در قسمت قبل بیان شد، چوب مرطوب باعث آسیب و تابیدگی آن حین کار خواهد شد.
- برای چوب‌های کارگاه نجاری خود اتاقی را در نظر بگیرید. این اتاق باید شامل شرایط خاصی مانند سایه بودن آن، رطوبت مناسب و گردش هوا کافی باشد. با وجود این شرایط خیالتان از شکستگی و تابیدگی چوب راحت خواهد شد. اما در شرایط محیطی مرطوب مانند شهرهای شمالی که آب و هوایی مرطوب دارند باید رطوبت اتاق تنظیم شده و گردش هوا کافی باشد. در شهرهای کویری که هوا گرم و خشک است، خشک شدن زیادی اتاق می‌تواند باعث ترک خوردن چوب شود. بنابراین باید جریان هوا را از اتاق کاهش داد و دمای محیط را با رطوبت کافی تنظیم کرد.
- از دیگر عوامل به وجود آمدن تابیدگی چوب، تنش‌های درون درخت است که معمولا در چوب درخت‌های جنگلی به وجود می‌آید. پس از قطع چوب و تبدیل آن به الوار زور چوب به وجود می‌اید که باعث تابیده شده و تغییر شکل چوب می‌شود. برای جلوگیری از این مشکل باید ضخامت بیشتر از اندازه را برای الوار بریده شده در نظر گرفت تا بتوان زور چوب را خالی کرد یا از طریق دستگاه‌های خاص این کار به خالی کردن زور چوب و جلوگیری از تغییر شکل آن پرداخت. با این کار ضخامت مفید و مناسبی از چوب خواهید داشت.
- نحوه چیدمان چوب و الوار در کارگاه و اتاق مخصوص نگهداری آن بسیار مهم است. نباید الوار را به صورت ایستاده به دیوار تکیه داد زیرا علاوه بر تابیدگی چوب، باعث شکم دادن چوب نیز خواهد شد. الوار چوبی را به صورت خوابیده روی زمین قرار دهید، طوری که کاملا به دیوار چفت باشد. چوب‌ها را روی یکدیگر قرار داده و باد بند کاملا سفت ببندید تا رطوبت زیادی از آن خارج نشود.
- برای نگهداری الوار و چوب‌ها، آنها را در عرض‌های کم برش بزنید زیرا چوب با عرض کم باعث کاهش تابیدگی می‌شود؛ با این کار چوب‌هایی صاف، یکدست و مرغوب خواهید داشت.
با درک و آشنایی انواع چوب در کار نجاری و صنعت چوب، نگهداری بهتری از آنها برای مدت طولانی خواهید داشت، بدون اینکه آسیب یا مشکلی به آنها وارد شود. مشکلات احتمالی در چوب‌ها تابیدگی، شکستگی، ترک و موارد مشابه دیگر است که آنها را تبدیل به چوب غیر قابل استفاده خواهد کرد. از این رو با مطالعه موارد ذکر شده و مهم در این مقاله از بروز این مشکلات جلوگیری می‌کنید و نگهداری بهتر و دقیق‌تری از انواع چوب‌های کارگاه خود خواهید داشت.